Chống sét van là gì? Dùng để làm gì? Ưu nhược điểm thiết bị

Chống sét van là một thiết bị quen thuộc với những kỹ sư lắp đặt hệ thống chống sét cho công trình. Tuy nhiên, hầu hết mọi người đều chưa biết chống sét van là gì, dùng để làm gì. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu thông tin cơ bản qua bài viết dưới đây.

Chống sét van là gì?

Các thiết bị điện như máy biến áp, trạm phân phối, công trình điện ngoài trời có điện áp trên 1000 V chỉ có khả năng chịu điện áp ở một mức độ cố định. 

Khi máy biến áp và đường dây tải điện bị sét đánh, dòng điện lên đến ≈ 100 kA, điện áp xung của sét có biên độ cao tới hàng triệu vôn gây nên quá điện áp. Lúc đó thiết bị chống sét van bảo vệ và ngăn ngừa những thiệt hại của sự quá điện áp lên máy biến áp hoặc lưới điện.

Ưu điểm của thiết bị 

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều chống sét van với mục đích sử dụng khác nhau, phù hợp với nhiều loại thiết bị. Chúng đều có chung các ưu điểm như sau:

• Đảm bảo hoạt động ổn định của đường dây tải điện trung thế. Bộ phận quan trọng của lưới điện Việt Nam.
• Giúp đường dây tải điện hoạt động ổn định trong cả điều kiện thời tiết khắc nghiệt.
• Đảm bảo an toàn nhất cho các thiết bị điện công trình khi bị sét đánh trúng.

Chống sét van hoạt động như thế nào?

Hoạt động của thiết bị phụ thuộc vào tính chất của điện trở phi tuyến. Khi điện áp đặt lên điện trở phi tuyến tăng thì giá trị điện trở giảm. Khi điện áp giảm thì giá trị điện trở tăng.

Khi sét đánh, điện áp đặt lên thiết bị chống sét van tăng thì giá trị điện trở của chún giảm để tháo hết sóng sét qua nó xuống đất. Lúc này, điện áp dư trên chống sét van có giá trị nhỏ nên không gây thiệt hại cho các thiết bị cần bảo vệ.

Đến khi điện áp đặt lên chống sét van chỉ còn là điện áp bình thường thì điện trở của nó tăng mạnh để chấm dứt dòng kế tục vào thời điểm thích hợp nhất.

Có bao nhiêu loại chống sét van?

Hiện nay, thiết bị có hai loại phổ biến nhất: loại có và không có khe hở.

Chống sét van có khe hở

Thiết bị này có chất điện phi tuyến. Nó có tác dụng hạ thấp trị số cho dòng điện chạy xuống đất, sau đó tăng trở lại khi sét đánh xuyên thủng các khe hở qua điện trở phi tuyến. 

Chống sét van không có khe hở

Thiết bị này phù hợp bảo vệ các trạm biến thế. Chúng được ghép bằng các đĩa MOV (bọc trong lớp vỏ sợi thủy tinh gia nhiệt epoxy), nối tiếp nhau thành một cột và được đặt trong lòng ống. 

Lựa chọn chống sét lan truyền tốt dựa trên tiêu chí nào?

Để bảo vệ tốt nhất các thiết bị điện, bạn nên lựa chọn các hệ thống chống sét chất lượng cao, đến từ nhà cung cấp uy tín. Ngoài ra thiết bị cần có nguồn gốc rõ ràng, có kiểm định đầy đủ, tuân thủ những quy định nghiêm ngặt về an toàn.

Dưới đây là một số tiêu chí lựa chọn thiết bị chống sét phù hợp với nhu cầu sử dụng.

Mức điện áp lớn nhất trong hệ thống điện

Lựa chọn thiết bị chống sét van có điện áp làm việc liên tục (Uc) phù hợp với mức điện áp làm việc lớn nhất trong hệ thống điện của người dùng.

Đặc điểm nối đất của khu vực cần lắp

Đối với hệ thống dây điện 3 pha, 3 dây dùng hình thức nối đất trực tiếp tại nguồn. Dây trung tính nối đất qua máy biến áp hoặc qua trở kháng.

Với hệ thống 3 pha 4 dây, phía thứ cấp và sơ cấp dùng chung. Còn dây trung tính có thể nối đất qua trở kháng.

Sơ đồ vận hành của các hệ thống thiết bị

Với các hệ thống cũ như trung tính nối đất qua tổng trở, thiết bị tải, phụ tải có điện dung lớn… cần xem xét cấu trúc truyền tải điện của hệ thống: khoảng cách vật lý giữa các pha, chiều dài dây điện, pha của trở kháng nguồn và tải…

>> Xem thêm : Chống sét lan truyền

Nhu cầu sử dụng

Lựa chọn thiết bị dựa vào nhu cầu sử dụng: dẫn xung điện hay cả xung quá áp của thiết bị…

Hi vọng với các thông tin trong bài viết đã giúp bạn đọc hiểu những kiến thức cơ bản nhất về thiết bị chống sét van cũng như ứng dụng thực tế của chúng.

>> Xem thêm bài viết trước: Cắt sét lan truyền là gì? Có tác dụng gì?